دانشگاه های مهندسی چه چیز هایی را یاد نمی دهند؟

 

این واقعیتی است که علم و دانش مهندسی در عصر حاضر هر 10 سال دو برابر می شود. این تحول حاصل پیدایش و کاربرد فناوری های نوین است که چرخه عمر تولید محصولات جدید را کاهش داده ،قیمت آنها را پایین آورده و کاربری آنها را افزایش داده است.

همچنین دانسته شده است که دانشجویان رشته مهندسی نمی توانند در یک دوره چهار ساله به تمام دانش، تجربه و الزامات حرفه مهندسی آشنا شوند، حتی شالوده مهندسی در طی سالیان گذشته دچار تحول و دگرگونی شده است.

فارغ التحصیلان مهندسی دانشگاه ها به این واقعیت رسیده اند که تنها راه ایفای وظایف مهندسی و برخورد مسئولانه با حرفه مهندسی نیاز به پذیرش آموزش های مادام العمری دارد و مهمترین وظیفه دانشکده های مهندسی چگونگی یادگیری به دانشجویان خود می باشد.

از طرف دیگر هنگامیکه یک مهندس جوان به کار مشغول می شود از تفاوت های بین دو محیط دانشگاهی و کاری خود شگفت زده می شود. او برای آنکه در کار خود که آن هم با تحولات زیادی روبه رو است، موفق شود نیاز به آموزه های مهمی علاوه بر آموخته های دوران دانشگاهی خود دارد.

در این مقاله این آموزه ها مورد بررسی قرار گرفته و در جهت آنکه مهندسین جوان بتوانند در آغاز ورود به شغل مهندسی و ادامه این راه موفقیت های لازم را به دست آورند، توجه و به کار بستن این نکات ضروری است.

کلمات کلیدی: آموزش مهندسی، تفاوت های صنعت و دانشگاه، آموزش صنایع

 

What subjects don’t learn technical universities?

 

Abstract

Scientific and engineering knowledge doubles every 10 years. This geometrics growth rate has been reflected in an accelerating rate of technology introduction and adoption.

Product cycle continue to decrease and each cycle delivers more functional and often less expensive version of existing products.

This is true that a student learns all that he or she needs to know in a four-year engineering program just is not true and never was.

Not even the “fundamental” are fixed, and new teaching enter the engineering’s life. Engineers are going to have to accept responsibility for their own continual reeducation, and engineering schools are going to have to prepare engineers to do so by teaching them how to learn.

This is also true when young engineer starting his or her carrier entering the engineering workforce that are also changing at an increasing rate.

He or she fined a significant difference between the missions of academe and his or her new job’s environment.

He or she understand that to be successful in this new and different environment, engineers need to learn more many new aspects of engineering.

This article focuses these vital subjects in order to succeed a young engineer in their profession.

Key words: engineering education, the difference between university and industry, education in industry.

 

هنگامیکه یک مهندس جوان به کاری مشغول می شود از ناتوانی های خود در مقایسه با یک مهندس با تجربه آگاه شده و فضای کسب و کار را بسیار پیچیده تر از زمانی که در دوران دانشجویی تصور می کرد می بیند. راه حل بسیاری از مسائلی که با آنهای روبرو می شود را نمی داند زیرا در دوران دانشجویی آنها را نیاموخته است. این واقعیتی قابل درک است زیرا طول زمان آموزش او در دانشگاه نسبتا کوتاه بوده و فضا و ماموریت های صنعت و دانشگاه با یکدیگر بسیار متفاوت هستند.

این مقاله تاکید بر چند اصل حیاتی مهندسی دارد که معمولا مهندسان در جریان کار مهندسی، بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه با آنها آشنا می شوند. و عدم توجه به هریک از این اصول می تواند عملکرد مهندسان را با عدم موفقیت شغلی مواجه سازد.

یک مهندس موفق فردی است که:

با قوانین و مسائل کسب و کار آشنا بوده و آنها را در فعالیت های روزمره خود مورد استفاده قرار می دهد، فردی مقاوم در برابر مشکلات است، او و قادر به حل مسائل چند رشته ای بوده و می تواند، با افراد دارای فرهنگ های متفاوت کار کند، با تفاوت های بین صنعت و دانشگاه آشنا بوده و قادر به تمیز آنها از یکدیگر است.

دانایی لازم از ارزش ها و فرهنگ یک شرکت یا سازمان خاصی را دارا می باشد، آمادگی پذیرش ایده ها از هر کس یا مکانی را دارد ، دارای استحکام تسلیم ناپذیر است، از حداکثر توان خود برای موفقیت مدیر خود استفاده می کند، دانشگاه و جامعه مهندسی خود را همواره حمایت کرده و از کار خود لذت می برد و مهمتر آنکه کار خود را مدیریت می کند.

من در طول زندگی حرفه ای خود در دانشگاه و در صنعت و چند مرکز تحقیقاتی با مهندسان و کارآموزان صنعتی بسیاری کار کرده و همواره به آنها اطمینان داده ام شغلی را که انتخاب کرده اند، در آینده رضایت آنان را جلب کرده و با موفقیت های شغلی خوبی روبرو خواهند بود.

معمولا سوال این افراد آنست که چگونه آنان می توانند در حرفه مهندسی خود موفق باشند. من آرزو می کردم که یک معادله ریاضی را به آنان پیشنهاد کنم که حل آنها بتواند موفقیت های شغلی آنان را تضمین کند. قطعا چنین معادله ای وجود ندارد. به هر حال برای آنکه مهندسان جوان در طی دوران کار بتوانند همواره موفق باشند لازم است، اصولی را رعایت کنند. قطعا با رعایت این اصول مهندسان زندگی حرفه ای موفقی خواهند داشت. این اصول عبارتند از

1- با مهارت کسب و کار آشنا شوید.

مهارت لازم در کسب و کار عبارتند از: آشنایی با اقتصاد، تضمین کیفیت، بیمه، تضمین های فروش، روش های ارایه پیشنهاد قیمت، بازاریابی کسب و کار، حقوق مشتری، ارتباط موثر با دیگران و غیره.

مهندسان بایستی با اقتصاد شغل خود آشنا بوده و بدانند که چگونه اقتصاد و تصمیم گیری های مهندسی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. او باید کل هزینه های اداره شرکت و سازمان خود را بداند با گردش پول در شرکت آشنا باشد و اهمیت کنترل آنها را درک کند. معمولا برای آنکه کیفیت محصول یا خدمات ارائه شده به استانداردهای لازم برسد پرداخت هایزیادی بایستی انجام گیرد.

او باید بداند که حقوق یک مهندس پرداختی مستقیم به او نبوده بلکه هزینه های زیادی به آن اضافه می شود که پرداختی مستقیم را چند برابر می کند. این واقعیتی است که با توجه به ریسک بالای سرمایه گذاری معمولا صاحبان سرمایه رغبت چندانی به ایجاد واحد های صنعتی ندارند. لذا به تدریج که عمرکاری مهندسان بیشتر می شود و موقعیت شغلی بالاتری بدست می آورند مسائل اقتصادی، سود و زیان و هزینه های شرکت برای آنان ملموس تر شده حساسیت و مشارکت بیشتری در کنترل این موارد دارند.

چه این واقعیت را بپذیرید یا نه، ما بخشی از اقتصاد جهانی هستیم. اینکه بسیاری از شرکت های ایرانی نظیر صنایع خانگی، نساجی و غیره به دلیل نداشتن نوآوری و رقابت های جهانی مجبور به ترک بازار خود شده اند تجربه ای تلخ در کشور ماست. شعار ایرانی محصول ایرانی بخر دیگر در هر شرایطی پاسخگوی مشتریان نیست .بسیاری از محصولات مصرفی در کشور ما در خارج از ایران طراحی، تولید، آزمایش و سرویس دهی شده اند. ما نیز بایستی در آینده نزدیک چشم هایمان به بازار های خارجی باشد. برای موفقیت در این راه بایستی قیمتمان را کاهش داده و کیفیتمان را افزایش دهیم. مغزمان بایستی جهانی بوده و فکر و عمل ما بایستی چند فرهنگی باشد.

بسیاری از کشور هایی که هنوز صنعتی نشده اند امروزه به تدریج به صورت رقبای مهمی برای صنایع کشور های صنعتی درآمده اند بسیاری از کشور های نو ظهور صنعتی جای پیشگامان صنعتی را گرفته اند، فرایندی که ادامه نیز خواهد داشت .

در این راستا دانشگاه ها و اساتید نقش پیشرو در آموزش چنین مهندسانی دارند، مهندسانی که دارای تنوع فرهنگی بوده و آمادگی زیادی برای ورود به بازار های جدید دارند. این به هر حال شروع کار بوده و موفقیت در این راه نیاز به تلاش های بسیار مهندسان دارد. برای شرکت های بزرگ، جهانی شدن یک امر مهم است نه فقط برای فروش بیشتر، بلکه برای تضمین حرفه مهندسی و مهندسانی که در این حرفه به کار اشتغال دارند. بسیاری از صنایع دیروز و امروز دیگر وجود ندارند ،اتوماسیون جای بسیاری از کارکنان و حتی مشاغل را گرفته است. ایالات متحده آمریکا دیگر بزرگترین تولید کننده خودرو نیست بلکه چین است. در مقابل صنایعی که تعطیل می شوند صنایع جدید به وجود می آیند، توسعه صنعت به صورت یک فرایند دینامیکی ادامه دارد.

ارتباطات جهانی و کامپیوتر امروزه بسیار پیشرفت کرده و به سهولت می توان در هر لحظه با هر نقطه ای از جهان ارتباط برقرار کرد و نقش مهندسان در این حوزه ها بسیار مهم است.

این مثل را به خاطر داشته باشید دشمنان و رقبای دیروز شما ممکن است شرکای فردای شما باشند.

همیشه بایستی مهندسان با مسائل مربوط به سود شرکت مرتبط و حساس باشند.

اگر در شرکتی کار می کنید، این نکته مهم را به خاطر داشته باشید فعالیت های شرکت شما برای آن است که سود ده باشد و چنانچه زیان ده گردد دلیلی برای ادامه فعالیت های آن وجود ندارد. در چنین شرایطی شما نیز کار خود را از دست می دهید .سهامداران هر شرکتی به دنبال سود و رشد شرکت هستند. سود نشانه سلامت کار شرکت است. لذا بایستی این نکته را به خاطر داشته باشید تعادل بین بودجه و نیروی انسانی شاغل کنترل کننده سود و تامین چشم انداز شرکت است .لذا چنانچه این سود تامین نشود شرکت ناگزیر به کوچک شدن است ممکن است. کمتر شدن تعداد کارکنان شامل شما نیز باشد. برای جلوگیری از چنین رخدادی سعی کنید به طور موثر در سود آوری شرکت خود نقش آفرین باشید. شمابایستی برنامه کاری خود را بر اساس بودجه مالی و زمانبندی شرکت انجام دهید.

متاسفانه این وضعیت شرایط سختی را بر مهندسان جوان تحمیل می کند به هر حال با گذشت زمان و کسب تجربه آنها یاد می گیرند که چگونه در سودآوری شرکت نقش آفرین باشند. این نکته را به خاطر داشته باشید یک شرکت موفق کارکنان خوشبختی نیز خواهد داشت .چالش ها هنگامی آغاز می شوند که شرکت ها بازار خود را از دست می دهند. تغییر هنگامی آغاز می شود که شرکت بیشتر هزینه محور می شود تا تکنولوژی محور .تغییرات در شرکت، همیشه همراه با بحران های مالی نیست بلکه رشد شرکت ها نیز می تواند مقارن با تغییرات باشد. شرکت هایی که با بحران های مالی روبرو می شوند ناگزیر به کاهش هزینه ها هستند. چنین روندی ممکن است موجب از دست رفتن کار شما باشد.

در صنعت و تجارت همه فعالیت ها در فضای رقابتی انجام می شود. بایستی در فضای رقابتی متعهد و مسئولیت پذیر بود و هر نوع عدم توجه به این موارد می تواند به از دست دادن شغل شما منجر گردد.

2-2- انتظار مواجهه با مشکلات چند رشته ای را داشته باشید.

مسائلی که شما در زندگی حرفه ای مهندسی رو برو هستید سخت تر و متنوع تر و چند منظوره تر از انواعی است که در دانشگاه روبرو بوده اید. مواجه با این مشکلات هیجان انگیز، چالشی و با ارزش هستند. علت این امر آن است که جهان امروز چند منظوره ای است لذا مهندسین بایستی در یک زمان به حل مسائل فنی و غیر فنی بپردازند نظیر زمینه های علمی چون انتقال حرارت، انتقال جرم، ریاضیات سیستم ها و کامپوننت های پیچیده چون چرخدنده ها، یاتاقان ها، مواد متنوع نظیر فلزات و آلیاژ ها، غیر فلزات ،پلیمر ها و کامپوننت ها، سرامیک ها موارد غیر فنی نظیر اقتصاد، بازار، تجارت ،تولید، قوانین مالکیت شرکت ها، مسائل محیط زیست و غیره.

اگرچه اساتید دانشگاه برای آموزش دانشجویان خود تلاش زیادی می کنند ،اما واقعیت آن است که با محدودیت های درسی و زمان برگزاری کلاس ها روبرو هستند. زمان حل مسائل مطرح شده چند ساعت یا حداکثر چند روز بوده و لذا نمی تواند به مسائل چند منظوره پرداخته و تفکر چند رشته ای را در دانشجویان خود ایجاد کند.

محصولاتی که امروزه ما با آنها روبرو هستیم بسیار پیچیده بوده و نیاز به مهارت های مهندسی از تعداد زیادی رشته ها و تخصص ها دارد. در چنین حالتی شما نمی توانید بگویید حل این مسئله در رشته تخصصی من نیست زیرا بسیاری از موضوعات طراحی با دانش های چند رشته ای ارتباط داشته و زنجیره مسائل و رخدادهای غیر فنی نظیر مسائل مالی مطرح می گردند.

بنابراین ضرورت آن است که مهندسان دانش فنی بسیای از رشته های مهندسی را بدانند و علاوه بر رشته تخصصی خود مبانی تخصصی دیگر رشته های مهندسی را نیز بیاموزند. دانشگاه های مهندسی پیشرو از طریق ایجاد دوره های طراحی چند رشته ای نظیر ساخت یک محصول صنعتی به کمک شبیه سازی های کامپیوتری می توانند به تجربیات دانشجویان در این زمینه کمک کنند.

بسیاری از مهندسان می توانند بدون توجه به تخصص خود شمار زیادی از مسائل ساده فنی را حل کنند، خوشبختانه درحرفه مهندسی هزارن راههای کوچک برای بهبود توانمندی های  مهندسان وجود دارد که با جمع شدن آنان پیشرفت های بزرگی در کار ها ایجاد می شود.

از طرف دیگر طراحی و آنالیز طراحی و پژوهش های بیشتر از حد نیاز می توانند به افزایش قیمت محصول یا خدمات منجر گردند لذا مهندسان بایستی یاد بگیرند که در انجام کار ها بهینه سازی را سرلوحه خود قرار دهند. طراحی با معیار های بالای حد انتظار یا پیچیده کردن فرایند تولید به افزایش قیمت منجر می شود. مهندسان با مدرک دکتری معمولا عاشق آن هستند که با کار پژوهشی بیشتر کامل ترین و بهترین پاسخ ها را از مسائل دریافت دارند. به هر حال انجام پژوهش بیش از حد مورد نیاز به افزایش زمان و قیمت ها منجر شده و ضرورتی برای انجام آنها وجود ندارد.

آنالیز مسائل بیش از حد انتظار نظیر در نظر گرفتن معیارهای بالای بهینه سازی با وجود قابلیت های کامپیوتری در نزد مهندسان مجرب نیز می تواند هزینه ها را افزایش دهد. همواره سعی کنید اقدامات خود را در حد معیار های تعیین شده توسط مشتری انجام داده و موجبات افزایش هزینه را فراهم نیاورید .همواره به صدای مشتری گوش کنید و به جنبه های بحرانی تعریف شده توسط مشتری توجه کنید.

از رخدادهای متناقض بیاموزید. این رخداد ها مواردی هستند که شما انتظار آنها را نداشته یا با تجربیات پیشین شما مغایر بوده با این تصور که رخداد ها اشتباه هستند. معمولا آموزش گیرنده ها بیش از آنکه از رخداد های مورد انتظار خود بیاموزند از رخداد های غیر انتظار چیزی می آموزند. این نوع رخداد ها ما را مجبور می سازند تا در ارزیابی های خود تجدید نظر کرده با واقعیت های جدیدی آشنا شده و کلی نگری های جدید و مفاهیم نویی را تجربه کنیم. نتایج غیر قابل انتظار در یک آزمایش می توانند اطلاعات بدی نباشند.

3-2 – یاد بگیرید چگونه در یک فضای جدید از طریق ایجادشبکه کار کنید.

بسیاری از مهندسان جوان ارزش کار کردن را می دانند آما به ارزش بالای ایجاد یک شبکه اطلاعاتی یعنی یک سیستم حمایتی از نظر اطلاعات، خدمات، افراد و گروه ها با علایق مشابه آگاه نیستند. چنین اقدامی زمانبر و نیاز به تلاش بسیاری برای ایجاد ارتباط کشوری و بین المللی در رشته تخصصی شما دارد و در نهایت پاداش خوبی برای شما خواهد بود. کار در شبکه های تخصصی ،نظیر +Link in, Face book, Google و غیره ایجاد ارتباط با انجمن های مهندسی کمک بسیاری در پیشرفت و ترقی مهندسان دارد.

دوره های تحصیلات مهندسی و تکمیلی کارشناسی ارشد برای حل مسائل و نیاز های مبتلا به صنعت کافی نیستند در حالیکه دوره های دکتری 3 تا 5 ساله برای حل مسائل صنعتی، آموزش دانشجویان دکتری و تامین نیاز های صنایع کفایت می کند. لذا اختصاص پروژه های دوره دکتری در رابطه با تامین نیاز های صنعتی گامی ارزشمند برای صنعت و دانشگاه خواهد بود. به هر حال نیاز های بازار و زمان انجام کار های پژوهشی در صنعت مستلزم اختصاص زمان های کوتاهتری از دوره های دکتری در دانشگاه است . در عصر حاضر برای حل این مشکل تلاش های بسیاری توسط صنعت و دانشگاه درجریان است. برای حل بسیاری از مسائل صنعتی صنایع نمی توانند 5 سال در انتظار پایان دوره دکتری یک دانشجو باشند سرعت در حل مسائل صنعتی یک ضرورت است. زمان حاضر عصر سرعت است و کار ها بایستی با سرعت انجام گیرند.

همانطور که قبلا گفته شد تفاوت بسیاری بین پژوهشگران دانشگاهی و صنعت وجود دارد. به طور کلی یک پژوهشگر      ایده آل دارای 20 ویژگی بارز است  که به سه حوزه علمی- شخصی و مدیریتی تفکیک می گردند. از این موارد شش ویژگی علمی است که عبارت است از دانش علمی، توانایی برای یادگیری و انطباق با شرایط جدید پژوهشی، ظرفیت فرموله کردن یک مساله پژوهشی، توانایی آنالیز و دارا بودن مهارت های کامپیوتری تا سطوح بالای فنی، توانایی کار در محیط های بین رشته ای و توانایی تلفیق دانش موجود با سایر علوم.

از 20 ویژگی 5 مورد شخصی است که عبارتند از نوآوری ،داشتن ذهنی باز برای مواجه با مسایل علمی، داشتن انگیزه و توانایی مشارکت با دیگران، توانایی انطباق با شرایط بین رشته ای و دارا بودن ظرفیت خود ارزیابی. ویژگی های دیگر زمینه های مدیریتی است که 9 ویژگی را تشکیل می دهد. نظیر پتانسیل همکاری در یک گروه پژوهشی، دارا بودن مهارت های ارتباطی، توانمندی ایجاد یک شبکه پژوهشی ،توانایی ارزیابی کار گروهی، مهارت های زبانی، فرهنگ کسب و کارو مهارت های مدیریتی، توانایی مدیریت پروژه، مدیریت تیمی ،توانایی بررسی ارتباط بین پژوهش های انجام شده و تاثیر آنها بر محیط زیست.

در حالیکه پژوهشگران دانشگاهی ویژگی های علمی و تا حدودی ویژگی های شخصیتی را دارا هستند اما پژوهشگران صنعتی می بایستی ویژگی های مدیریتی را نیز دارا باشند.

اگر چه در دانشکده های مهندسی در ایران کار های تیمی در زمینه های طراحی و تحقیقات انجام می شود ولی به ندرت دیده شده اعضای این تیم ها از رشته های مختلف بوده باشند. این یک ضعف مهم در فارغ التحصیلان برای انجام کار های طراحی که ماهیت بین رشته ای دارند می باشد. همیشه پروژه دکتری و کارشناسی ارشد برای آنکه اصالت کار حفظ شود تک نفری است. نقش دانشجو در کلاس های درس و تمرینات آن هم فردی است. در حالیکه در کار های صنعتی، فرد مطرح نبوده و کار ها در قالب یک تیم انجام می شود.

چه دوست داشته باشید یا نه مهندسان بایستی تمام مراحل کاری روزانه خود را مرتبا یادداشت کرده به صورت گزارشات کامل روزانه آماده ارائه به همکاران، مدیران و مشتریان خود باشند. همیشه سعی کنید طراحی مناسبی برای ثبت این اطلاعات، انجام دهید. همیشه آماده بحث و مذاکره شفاهی با همکاران خود باشید. سعی کنید در این کار تبحر لازم را به دست آورید در این زمینه اگر نیاز به آموزش و راهنمایی دارید از دیگران کمک بگیرید.

پروژه شما چگونه پیش می رود شما فقط چند لحظه حدود 1 دقیقه فرصت دارید که اطلاعات لازم را در اختیار پرسشگر قرار داده و احساس خوبی از خود در او باقی بگذارید. من در شرکت پارس متال حدود 20 سال در بخش پژوهش و توسعه کار می کردم. مدیر عامل عادت داشت هروقت از جلوی اتاق ما رد می شد سرش را داخل اتاق می کرد و از من به عنوان مشاور پژوهشی شرکت سوال می کرد “چه خبر؟ ” من همیشه سعی می کردم در چند جمله کوتاه، دستاورد های پژوهشی اخیر خود را به ایشان اعلام کنم تا شادی و رضایت ایشان از فعالیت های بخش پژوهش و توسعه را از چهره شان دریافتدارم.

4-2- وقت شناس باشید

همانطوریکه قبلا گفته شد وقت شناسی از مهمترین ویژگی های مهندسان است. در فعالیت های مهندسی زمان ارزش بسیار زیادی دارد. امروزه دیگر جمله ” وقت طلا است” جای خود را به جمله “وقت ارزشمند تر از طلا است” داده است. کار ها در فعالیت های مهندسی با سرعت و دقت بسیار زیادی انجام می گیرد. برنامه ریزی دقیق بر کل فرایند های تولید در زمان خاصی حتی ثانیه های خاصی انجام می گیرد. بین ساعت دوازده و دوازده و یک دقیقه تفاوت زیادی وجو دارددر حالیکه این زمان در فعالیت های دانشگاهی به ویژه پژوهشی زیاد مطرح نیست. مهندسان بایستی این توجه و ضرورت و اهمیت زمانی را بدانند. حذف برخی از اجزائ سنتی فرایند تولید نظیر انبار و غیره از این واقعیت ناشی می گردد که مواد تولید در زمان لازم به بخش های تولیدی رسیده و دیگر ذخیره آنها در انبار ها ضرورت پیدا نمی کند. مواد اولیه، محصول تولیدی، تحویل به مشتری در زمان و ثانیه ها ی معین انجام می گیرد. این محصولات حتما باید در یک روز و زمان خاص وارد بازار شوند. کلیه کارها باید با هماهنگی و برنامه ریزی دقیق انجام شود.

اصولا یکی از امتیازات شرکت های پیشرو پایبندی به زمان بندی انجام کار ها است.

ارزش زمان و وقت در این شرکت ها بسیار بالا بوده و پیشرفت ها خیلی سریع انجام می شوند. اصولا یکی از مشخصه های عصر حاضر سرعت است. هر کس یا شرکتی که سریع تر یاد بگیرد، سریع تر آموزش دهد، سریع تر تولید کند از مزیت های رقابتی بالاتر از رقبا برخوردار است. امروزه مهندسان بایستی خود را با عصر سرعت تطبیق دهند یاد بگیرند که چگونه کار ها را سریعتر انجام دهند.

مدرسان دانشگاهی برای اینکه به درجه استادی برسند بایستی به صورت مستقل به تحقیقات علمی پرداخته و نقش موثری در توسعه علم داشته باشند. در چنین سطحی اساتید دارای مدیر بالادستی خود نیستند. این فضایی است که شما از آنجا فارغ التحصیل شده اید.

از طرف دیگر مهندسین و مدیران آنان یک گروه کاری را تشکیل داده و در یک فضای کاری گروهی به انجام وظایف خود می پردازند. طبیعتا چنین فضایی از آنچه که در مورد دانشگاه ها گفته شده متفاوت است. در این فضا مهندسان آزاد نیستند که به حل مسائل مورد علاقه خود یا علوم پیشرفته بپردازند. آنها بایستی به طور سیستماتیک تحت مقررات خاص مشکلاتی را حل کنند که نیاز سازمان است در چنین شرایطی پیشرفت مهندسان بستگی به چگونگی حل مشکلات شرکت و ارزیابی کار آنان توسط مدیران سازمان دارد.

امروزه سازمان ها با رقابت بسیاری روبرو بوده و وظیفه مهندسان حمایت از شرکت خود به منظور موفقیت در این فضای سخت و رقابتی است. انتشار مقاله اگرچه می تواند به اعتبار شرکت کمک کند اما هدف نیست. ادامه حیات سازمان و سود دهی ان هدف اصلی است و مهندسان بایستی مشتری محور باشند و در زنجیره مدیرانی که تا سهامداران تداوم دارد نقشآفرینی کنند. این حقیقت فضایی است که شما در آن کار می کنید.

5-2- علم و هنر را در مهندسی همزمان بکار برید

در طول 10 یا 15 سال گذشته دانشکده های مهندسی در دانشگاه ها به تدریج بیشتر دانش بنیاد یا فیزیک و پژوهش بنیادی شده و کمتر هنر مهندسی بنیاد هستند. از طرف دیگر صنعت بسیار هنر مهندسی بنیاد و مبتنی بر اصول کسب و کار می باشد. یک مهندس موفق کسی است که این بنیاد ها را به طور متعادل در خود جمع کرده و از آنها به عنوان توان فنی و تیزهوشی کسب و کار استفاده کند.

واقعیت آن است که مهندسی یک فناوری پیشرفته بوده و مبتنی بر مبانی فیزیک، کاربرد ریاضیات پیچیده است که در مدرسه یاد داده می شود. مهندسان در طول سالیان کار حرفه ای خود به تدریج با هنر مهندسی آشنا شده و می آموزند که چگونه هنر و علم را تبدیل به کاربردهای فنی نموده و در تولید محصولاتی چون هواپیما، ساخت پل ها و ساختمان ها از دانش مربوط به علوم بنیادی ،فیزیک و ریاضیات استفاده نمایند.

شما در مدرسه علوم و ریاضیات را یاد می گیرید ولی هنر مهندسی را نمی آموزید. آموختن هنر مهندسی نیاز به سال های طولانی دارد هنگامی که از فضای آکادمیک به عرصه مهندسی قدم می گذارید نیاز به آموختن هنر مهندسی دارید. اگر دستی بر تولید محصولی ندارید شما را نمی توان به عنوان یک مهندس با تجربه معرفی کرد.

یک تفاوت اساسی بین دانشگاه و صنعت و فلسفه وجودی آنها آنست که مسئله مالکیت معنوی اطلاعات برای هر دو حرفه یکسان است، اما زمان و چگونگی ارتباط آنها به جامعه و مردم اغلب متفاوت است.

هسته اصلی فضای آکادمیک آزادی پژوهش و انتشار بازده نتایج بوده و هر استادی می تواند موضوع و زمینه های پژوهشی خود را آزادانه انتخاب کرده و به هر طریقی که صلاح می داند اقدام به انتشار آنها نماید. برخی از اساتید و دانشگاه ها اعتقاد بیشتری به این موضوع داشته و موفقیت و پرستیژ خود را به این وضعیت وابسته می دانند. از طرف دیگر هسته اصلی صنعت اعمال کنترل های سخت بر حفظ فرایند های طراحی و کار و یافته های پژوهشی )که معمولا مالکیت فکری و اطلاعاتی نامیده می شود( است. این تاکید در حوزه رقابت پذیری شرکت ها بسیار مهم است .

لذا تحقیقات مربوط به صنایع که در دانشگاه ها انجام می شود نیاز به حفظ و محرمانه نگه داشتن اطلاعات پژوهشی و اختصاص این اطلاعات و یافته ها برای شرکت کارفرما دارد. این نکته اساسی اعتماد بین صنعت و دانشگاه بوده است و می بایستی با دقت مورد پاسداری قرار گیرد. شما درصنعت اجازه انتشار یافته های پژوهشی خود بدون موافقت های داخلی و بررسی این یافته ها که معمولا شامل بررسی قوانین مالکیت فکری و اطلاعاتی، موارد ثبت اختراع، کنترل های سازمانی و حقوقی ، توافقات مربوط به مالکیت اطلاعات و مسائل دیگر مهندسی می باشد را ندارید. معمولا مهندسانی که در بخش های پژوهشی صنعت به کار اشتغال دارند ناگزیر هستند در شروع استخدام در شرکت تعهدات مخصوص حق مالکیت فکری، ثبت اختراع، محرمانه بودن نتایج پژوهش و مقوله هایی از این نوع را در سند قرارداداستخدامی خود به ثبت برسانند.

هنگامی که قرارداد پژوهشی بین صنعت و دانشگاه منعقد می گردد توافقات بسیار پیچیده تر می گردند. سهم دانشگاهیا سهم صنعت از یافته های پژوهش، شرایط نظارت بر تحقیقات دانشگاهی از طرف صنعت، تعهدات پژوهشگر در محرمانه نگه داشتن تحقیقات و حفظ و انتقال یافته های پژوهش از نکات چالش برانگیزی بین صنعت و دانشگاه است.

6-2- ارزش فضا و فرهنگ کاری شرکت خود را درک کنید

جایگاه شما در شرکت بستگی به عملکرد شما دارد. هر شرکتی برای خود ارزش ها و اصولی دارد. شما بایستی این اصول را یاد گرفته و آنها را در تمام کار های خود مدنظر قرار دهید. البته به شرط آنکه این اصول منطبق با قوانین و اخلاق حرفه ای باشند. در شرکت ها همیشه این اصول اعلام می گردند و همه کارکنان از جزئیات آن آگاهی دارند .همه شرکت ها در اجرای این اصول سخت گیر هستند. این اصول در زمینه های درستکاری، امانت، اصل تعارضات شرکت، انصاف در کار ها ، ایمنی، تنوع کار ها، و … می باشند.

7-2- از هر ایده ای از هر کجا استقبال کنید

هنگامی که می خواهید خانه ای بخرید سه چیز مهم مورد توجه شما قراردارد: موقعیت مکانی، موقعیت مکانی ،موقعیت مکانی در زندگی حرفه ای شما نیز سه چیز مورد توجه همکاران قرار می گیرد. رفتار، رفتار، رفتار.

رفتار خوب مهمترین عامل موفقیت شما است. چند چیز است که شما را نزد دیگران فرد ناموجه ای جلوه می دهد.

این نکته را بایستی به خاطر بسپارید، عدم پذیرش ایده هایی که منابع آن خارج از گروه کاری شما است می تواند رفتاری غیر عقلانی و ناشایست باشد. یک مهندس واقعی کسی است که بدون توجه به منبع ایده آنهایی را که صحیح هستند می پذیرد و ایده های نادرست را مورد پذیرش قرار نمی دهد. بسیار ساده است ایده فردی را که نمی شناسید یا نظرات مهندسان کم تجربه را به دلیل آنکه تجربه کمی دارندیا فردی که در شرکت دیگری مشغول کار است را مورد پذیرش قرار ندهید. همواره یک مهندس خوب در نظرات خود محکم و نسبت به ایده های دیگران فکری باز دارد. این جمله ادیسون را به خاطر بسپارید که می گوید:  اختراعات حاصل الهام و  آن از طریق کار سخت بدست می آیند.

8-2- دانشگاه ها و انجمن های تخصصی خود را حمایت کنید.

شما به دلیل آموزش هایی که در زمینه مبانی فنی و مهندسی دیده اید به طور وسیعی مدیون دانشگاه و اساتید خود هستید، لذا دین خود را می توانید از طریق حمایت از دانشگاه خود و رفتن به دانشگاه و ارایه سمینار هایی در آن، و ارتباط مداوم با دانشکده خود ،صحبت با دانشجویان و انتقال تجربه هایی که طی سالیان کسب کرده اید به آنان و تشویق آنان به توسعه حرفه مهندسی، موجبات رضایت مندی خود و دانشجویان را فراهم آورید. اگر دانشکده شما یک موفقیت ملی بدست می آورد سعی کنید در محل کار خود با نصب پوستر های مربوطه این موفقیت را به اطلاع دیگرانبرسانید.

برای موفقیت بیشتر خود و ایجاد ارتباط حرفه ای در انجمن تخصصی خود عضو شده و در آنجا حضور بهم رسانید و آن انجمن را مورد حمایت خود قرار دهید. این گونه ارتباطات بهترین روش برای رشد مهندسان و ایجاد شبکه های حرفه ای و تخصصی است. در انجمن های تخصصی مهندسان قادر خواهند بود تا با اساتید، پژوهشگران و مهندسان با تجربه و طیف وسیعی از افراد در تماس قرار گرفته و از این طریق با کسب تجربه های جدید به پیشرفت خود کمک کنند.

از طرف دیگر روند انتقال تجربه به مهندسان جوان نیز در این گونه انجمن ها تسهیل شده و از این طریق موجبات پیشرفت و توسعه صنعت تحقق می یابد. روند آموزش های علمی و فنی در صنایع همیشه با مشکلاتی همراه بوده و اگرچه مهندسان می توانند به عضویت انجمن فنی در آمده و در کنفرانس ها و دوره های آموزشی آنان شرکت کنند اما به ندرت با موافقت مدیران صنایع برای شرکت در کنفرانس های بین المللی مواجه می شوند. یکی از دلایل این عدم موافقت هزینه های بالای کنفرانس ها، مخارج سفر و اقامت در هتل، کمبود نیروی متخصص در شرکت و موانع دیگر می باشند. به هر حال مهندسان همواره بایستی برای شرکت در کنفرانس های بین المللی تلاش کنند.

سعی کنید با اساتیدی که در انجمن شما هستند یا مهندسان برجسته ای که در انجمن فعال هستند رابطه بر قرار کرده و در نوشتن مقالات فنی یا برگزاری دوره های آموزشی فنی در انجمن همکاری صمیمانه ای داشته و مراتب این ارتباط را به اطلاع مدیران ارشد شرکت خود برسانید و زمینه ای بعدی اینگونه همکاری ها را فراهم آورید.

همواره مدیران شرکت خود را به عضویت در انجمن های تخصصی تشویق کنید و مزایای عضویت حقوقی در این گونه انجمن ها را برای آنان شرح دهید. انجمن های تخصصی بزرگترین حامیان صنعت بوده و نقش موثری در پیشرفت صنایع دارند.

9-2- سعی کنید از کار خود لذت ببرید.

همواره سعی کنید در مسیر حرفه ای خود از کار خویش لذت ببریدو چنانچه از کار خود راضی نیستید شرایط کاری خود را تغییر داده و یا محل کار خود را ترک کنید.

غم انگیز ترین کار برای کارکنان یک سازمان ان است که از محیط کار خود متنفر باشند. حتما در کار شما چیز هایی وجود دارد که شما آنها را دوست نمی دارید ولی در مجموع محیط کار خود را دوست دارید. این شرایط خوب و قابل توجهی، برای ادامه کار شما در سازمان است. در کار های مهندسی زمینه های هیجان انگیز و چالش برانگیز زیادیوجود دارد که این شرایط می تواند عامل لذت بردن شما از کارتان باشد. به حرف های عیب جویانه همکاران ناراضیگوش ندهید.

10-2- هرگز یاد گیری را متوقف نکنید.

بزرگترین اشتباه شما آن است که فکر کنید آنچه در مدرسه و دانشگاه یاد گرفته برای ادامه فعالیت های حرفه ای شما کافی است. هنگامی که جشن فارغ التحصیلی را برگزار می کنید لحظه تعهد آور آموزش مادم العمری شما شروع می شود. مهندسان موفق آنانی هستند که این تعهد را به خوبی در طول زندگی حرفه ای خود انجام می دهند. امروزه و در عصر اطلاعات امکانات آموزشی بسیار توسعه یافته و خود آموزی در شرایط به مراتب سهل تری انجام می شود .

امروزه واژه یادگیری و یادگیرنده نظیر مهندسی یادگیرنده، سازمان یادگیرنده، دولت یادگیرنده و غیره بسیار فراگیر شده و اطلاعات گسترده ای در این زمینه ها وجو دارد. این موقعیت های یادگیری عبارتند از، سودآوری شرکت ها از طریق آموزش شرکت، دوره های اینترنتی آموزش شبکه ای، شرکت در کنفرانس های فنی برگزار شونده توسط انجمن های فنی و مهندسی، کارگاه های آموزشی، مجله های علمی-ترویجی که حاوی مقالات علمی  و فنی ارزشمندی می باشند.

فناوری ها همواره در حال پیشرفت بوده و فرصت های بسیاری برای مهندسان جهت خودآموزی علوم و فناوری به وجود آمده است.

کارکنان و مهندسان صنعت یادگیرنده باید دارای پنج مشخصه زیر هستند:

• درستکاری: صداقت در کار ها، پندار، گفتار و رفتار
• تعهد: در انجام وظایف محوله از آخرین حد توان بالقوه و انرژی خود استفاده کنند.
• قابلیت اعتماد: کار ها را مطابق انتظار سازمان انجام می دهند.
• ابتکار: بدون آنکه از ایشان خواسته شود، ایده ها و روش ای نوینی خلق می کنند.
• روحیه کار جمعی: باهم برای رسیدن به چشم انداز شرکت کار می کنند.

3- تفاوت بین صنعت و دانشگاه چیست؟

لازم است ورود به این تفاوت ها با احتیاط انجام شود زیرا ارائه هر سخنی موجبات ابهاماتی را فراهم می آورد. فضای فرهنگی حاکم بین صنعت و دانشگاه متفاوت است و این تفاوت در طی سالیان گذشته نیز رو به فزونی گذارده است.

هر اقدامی در جهت نزدیکی این دو فرهنگ دارای بار ارزشی زیادی است. اما تفاوت های واقعی کدامند:

فرهنگ مکانی که دانشجویان در آن تعلیم می بینند ،کاملا با فرهنگ سازمان های مهندسی، تجاری و دولتی متفاوت است .درک این تفاوت ها بسیار مهم است زیرا شما برای ورود به صنعت لازم است دیدگاه خود را از فضای دانشگاهی به فضایی متفاوت یعنی مکان صنعتی تغییر دهید. این مسئله به ویژه برای فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد و دکتری که آموزش های لازم برای کار دریک فضای آکادمیک و علمی به منظور پرداختن به پژوهش را دیده اند در مقایسه با محیط های صنعتی مهم می باشد.

در جدول زیر تفاوت های کلیدی بین صنعت و دانشگاه، رائه شده اند. این نکته را بایستی به خاطر داشت که ارائه این جداول جهت آن نیست که یک ستون را درست و ستون دیگر را فضای نامطلوبی تلقی کنیم، اینها به دلایل ارزشی متفاوت با یکدیگر تفاوت دارند. این مقایسه ها کلی بوده و استثناعاتی نیز وجود دارد.

پرویز دوامی

دانشگاه صنعتی شریف